Treftadaeth gymunedol

Gall dathlu ein treftadaeth gymunedol helpu ddod â phobl at ei gilydd, teimlo balchder yn y lle maen nhw'n byw a sicrhau fod straeon a thraddodiadau ar gof a chadw.

Diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol, ers 1994 rydym wedi dyfarnu dros £460m i 24,100 o brosiectau treftadaeth gymunedol a diwylliannol ledled y DU

Beth rydym yn ei gefnogi?

Rydym yn helpu pobl i ymchwilio a rhannu hanes cymuned neu le.

Rydym hefyd yn ariannu prosiectau sy'n cyfuno gwahanol fathau o dreftadaeth mewn lleoliad penodol.

Syniadau am brosiect

Gall ein harian helpu pobl i:

ymchwilio i effaith digwyddiad hanesyddol ar eu tref. Yna gallan nhw rannu eu canfyddiadau drwy arddangosiadau, sgyrsiau ac ar-lein
ymchwilio i'r enwau ar gofeb ryfel
gasglu dogfennau a ffotograffau sy'n gysylltiedig â'r gymuned LGBT+, creu archif ar-lein ac arddangosfa
sefydlu llwybr sain o amgylch ystod o adeiladau, parciau a henebion mewn tref
galluogi grŵp ieuenctid i ymchwilio i'w hanes lleol a chreu ffilm wedi'i hanimeiddio am yr hyn y maen nhw wedi’i ddysgu

Am ragor o ysbrydoliaeth, gweler y straeon isod neu porwch drwy brosiectau rydym wedi'u hariannu.

Sut i gael arian

Darganfyddwch os yw eich prosiect yn gymwys i gael arian.

School children visit the greenhouses at Birmingham Botanic Garden

School children visit the Birmingham Botanical Garden glasshouses. Credit: Irina Mackie.

Newyddion

Dyfarnu £20 miliwn i chwe phrosiect sy'n cysylltu pobl â threftadaeth naturiol

O Sir Benfro yng Nghymru i Ogledd Swydd Lanark yn Yr Alban, mae ein rownd ddiweddaraf o grantiau'n hyrwyddo mynediad at fannau gwyrdd ar garreg drws cymunedau.

10/07/2025

Three stonemasons talk to a member of the Heritage Fund team about a selection of tools and craft items from their workshop.

Mae Scottish Canals wedi derbyn £3.7m i greu canolfan sgiliau newydd ar lannau Camlas Forth a Clyde yn Falkirk. Credit: Kirsty Anderson.

Newyddion

Dyfarnu £43miliwn i helpu cymunedau i rannu sgiliau a dysgu gyda'i gilydd

O arfordir Norfolk i gamlesi'r Alban, bydd ein swp diweddaraf o grantiau'n rhoi cyfleoedd i bobl brofi treftadaeth a chysylltu â gorffennol eu hardal.

09/04/2025

Two young visitors explore the Florence Nightingale Museum, meeting a member of museum staff dressed as Florence in Victorian nurses attire.

Ymwelwyr yn Amgueddfa Florence Nihtingale, sy’n cynnig mynediad am ddim fel rhan o’r wythnos.

Newyddion

Cynigion arbennig a mynediad am ddim i atyniadau treftadaeth y gwanwyn hwn

Mae Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol yn rhedeg o ddydd Sadwrn 15 i ddydd Sul 23 Mawrth 2025, gyda channoedd o leoliadau treftadaeth yn cymryd rhan.

11/03/2025

Person ar safle cloddio archeolegol yn dal darn o garreg sydd wedi'i gloddio o'r ddaear

Bydd DigVentures yn ennyn diddordeb 4,000 o gyfranogwyr i helpu mapio safleoedd archeolegol ac arferion ecolegol yn nhrydydd cam ei brosiect Cronfa Arloesedd Treftadaeth.

Newyddion

Sefydliadau treftadaeth i rannu atebion arloesol i heriau gweithlu

Mae trydydd cam ein Cronfa Arloesedd Treftadaeth yn cefnogi prosiectau ledled y DU i gyflwyno ffyrdd newydd a chreadigol o weithio.

05/12/2024

Person mewn gwisg hanesyddol yn seffyll mewn stryd yn sgwrso â grŵp

Projects

Hybu’r iaith Gymraeg yng Nghanolfan Dreftadaeth Hengwrt

Mae Menter Dinefwr dod â hanes lleol yn fyw ac yn rhoi pwyslais ar yr iaith Gymraeg diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol.

08/12/2021

A National Lottery scratchcard held in front of a large building with classical architecture and lawn

Newyddion

Cofrestrwch eich prosiect ar gyfer Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol 2025

Mae’n ffordd wych o gydnabod eich grant gan y Gronfa Treftadaeth, cyrraedd cynulleidfaoedd newydd ac elwa o ymgyrch cysylltiadau cyhoeddus ar draws y DU.

26/11/2024

Cap wedi'i frodio â'r ddraig goch a'r dyddiad 1910

Cap Billy Meredith o gêm Cymru yn erbyn Yr Alban ym 1910. Credyd: Amgueddfa Wrecsam.

Projects

Amgueddfa Dau Hanner: Wrecsam yn dathlu treftadaeth gymunedol a phêl-droed

Mae amgueddfa Wrecsam yn dod â threftadaeth pêl-droed yn ôl i'w chartref hanesyddol yng Nghymru diolch i ddyfarniad o £2.7 miliwn.

09/06/2022

Awditoriwm yn llawn o bobl yn gwylio Wynne Evans a’r 'Townhall Showdown'

Croesawodd Memo Trecelyn BBC Radio Wales i gynnal 'Townhall Showdown' Wynne Evans. Credyd: Memo Trecelyn.

Projects

Hyb celfyddydau a threftadaeth Trecelyn wedi'i ddiogelu ar gyfer y gymuned

Mae'r sefydliad glowyr hanesyddol hwn, gyda'i theatr Art Deco o'r 1920au, ystafell ddawnsio a mannau amlbwrpas bellach yn lletya amrywiaeth o weithgareddau sydd o fudd i bobl leol.

26/03/2020

Credit: Courtesy of Great Yarmouth Borough Council

Projects

Great Yarmouth Winter Gardens - Ail-ddychmygu Palas y Bobl

Mewn perygl difrifol o gael ei golli, bydd gerddi gaeaf hanesyddol diwethaf y DU sydd wedi goroesi yn derbyn grant o bron i £10 miliwn fel rhan o Grantiau Treftadaeth Gorwelion.

29/06/2021

Teulu yn edrych ar arddangosiad o flwch nythu adar

Mae RSPB Belfast Window on Wildlife yn cynnig mynediad am ddim. Credyd: Brian Morrison.

Newyddion

Cannoedd o gynigion treftadaeth arbennig ledled y DU y gwanwyn hwn

Mae Wythnos Agored y Loteri Genedlaethol yn dychwelyd, rhwng dydd Sadwrn 9 a dydd Sul 17 Mawrth.

27/02/2024

Grŵp o blant yn sefyll am ffotograff, rhai yn dal gwrthrychau teuluol

Plant mewn gweithdy a gynhaliwyd yn ystod y prosiect. Llun: CDP.

Straeon

Cocorico! Archwilio'r dreftadaeth yn ein cartrefi

Daeth sefydliad cymunedol Congolaidd yn Abertawe â phobl ynghyd i ddysgu am eu treftadaeth a'i rhannu trwy eitemau personol.

An aerial view of St. Conan's Kirk in Scotland.

St. Conan's Kirk, Argyll, Yr Alban Llun: Andrew Prins

Newyddion

Buddsoddiad £12.2m i helpu achub adeiladau hanesyddol y DU

O’r unig dŷ iâ to gwellt o’i fath i’r sinema hynaf yng Ngogledd Iwerddon, rydym wedi dyfarnu cymorth a fydd yn achubiaeth i 12 o adeiladau treftadaeth.

26/09/2023