Ni ellir gwadu manteision natur. Fe'i dilyswyd yn ein hadroddiad Gofod i Ffynnu yn 2020, a ddangosodd fod mynediad i fannau gwyrdd nid yn unig o fudd i bobl, ond hefyd i natur ei hun.

Gall mynediad i dreftadaeth naturiol wella iechyd meddwl, a gall mannau gwyrdd hefyd helpu i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd drwy leihau llifogydd ac oeri. Gallant hefyd fynd i'r afael ag anghydraddoldebau drwy greu mannau cynhwysol a chefnogi economïau lleol drwy gyfleoedd cyflogaeth.

Y mwyaf o bobl sy'n datgysylltu â natur ac yn methu â chydnabod ei rôl hanfodol, y mwyaf anodd fydd ymladd dros ei goroesiad yn y dyfodol.

Yn ogystal, gall mynediad i barciau a mannau gwyrdd helpu ymwelwyr i feithrin cysylltiad â natur. Y cysylltiad personol hwn sy'n helpu pobl i weld gwerth natur, sydd yn ei dro yn hanfodol i oroesiad llawer o'n bywyd gwyllt a'n cynefinoedd, ac i frwydro yn erbyn newid yn yr hinsawdd.

Cysylltu pobl â natur

Dywedodd Syr David Attenborough: "Mae angen i bobl ddeall a gwerthfawrogi natur os ydyn nhw am wneud unrhyw beth i ofalu amdano mewn gwirionedd". Y mwyaf o bobl sy'n datgysylltu â natur ac yn methu â chydnabod ei rôl hanfodol, y mwyaf anodd fydd ymladd dros ei goroesiad.

Gwyddom mai'r rheini sy'n byw yn y cymunedau mwyaf difreintiedig yw'r rhai sydd â'r mynediad lleiaf at natur, ond sy'n elwa fwyaf o fannau gwyrdd cyhoeddus ac o ansawdd gwell. Dyna pam rydym yn cefnogi prosiectau fel Dyfodol Gwyrdd, rhan o ddathliadau Dinas Diwylliant y DU 2021 yn Coventry. Thema'r flwyddyn yw defnyddio celf, theatr, adrodd straeon a cherddoriaeth i ennyn diddordeb pobl Coventry gyda bywyd gwyllt yn eu dinas.

Rhan allweddol arall o'n gwaith yw cefnogi mentrau fel Sbarduno Parciau'r Dyfodol. Gan weithio mewn partneriaeth â'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, nod y rhaglen yw creu cynlluniau newydd i helpu mannau gwyrdd trefol i wneud y gorau o'u gwerth cymdeithasol ac amgylcheddol.

Rhwystrau i natur

Mae gan bawb yr hawl i fwynhau natur, p'un a ydych yn ifanc, yn oedrannus, yn anabl, yn ddifreintiedig yn ariannol neu o gymunedau lleiafrifoedd ethnig. Fodd bynnag, mae nifer sylweddol o bobl yn parhau i fod â mynediad cyfyngedig i natur ac maent yn aml yn cael eu heithrio o'i fanteision.

Disgwyliwn i brosiectau treftadaeth naturiol rydym yn eu hariannu ehangu'r amrywiaeth o bobl sy'n ymgysylltu â'n cefn gwlad, parciau cenedlaethol ac arfordiroedd.

Ein nod hefyd yw helpu sefydliadau tirwedd a natur i arallgyfeirio eu gwirfoddolwyr a'u gweithlu, gan ein bod yn cydnabod bod hyn yn hanfodol er mwyn gofalu am natur yn well. Rhai enghreifftiau da o hyn yw'r prosiect Cadw'n Wyllt a'r rhaglen Chwalu Rhwystrau, sydd ill dau'n darparu cyfleoedd i bobl o gefndiroedd sydd wedi'u tangynrychioli ar hyn o bryd mewn treftadaeth naturiol.

Mae angen eich cefnogaeth arnom

Cefnogi tirweddau a natur yw un o'n blaenoriaethau treftadaeth ar gyfer 2019 - 2024. Ond i wneud hynny, mae angen i'r rhai sy'n gweithio mewn sefydliadau tirwedd a natur greu prosiectau newydd uchelgeisiol sy'n mynd i'r afael â'r ddwy hinsawdd ac argyfyngau ecolegol.

Mae gan y sector treftadaeth rôl bwysig i'w chwarae o ran lleihau allyriadau carbon a mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd.

Sut y gall eich prosiect ystyried yr amgylchedd

Mae gan bob sefydliad treftadaeth y gallu i wneud newidiadau i'w gwaith a'u hymddygiad a fydd yn sicrhau bod cyn lleied o effaith amgylcheddol negyddol â phosibl.

Dyna pam rydym yn disgwyl i bob prosiect a ariannu gennym ystyried cynaliadwyedd amgylcheddol o'r dechrau ac yn arbennig i gefnogi adferiad natur. Rydym wedi creu canllawiau cynaliadwyedd amgylcheddol i helpu sefydliadau i wneud hyn. Mae'r ystyriaethau'n cynnwys:

• defnyddio ynni 
• adnoddau a deunyddiau cynaliadwy 
• defnyddio dulliau trafnidiaeth werdd 
• lleihau ac ailgylchu gwastraff 
• lleihau dŵr 

Mae rhai prosiectau gwych sy'n ystyried cynaliadwyedd amgylcheddol (ynghyd â chanlyniadau eraill), yn cynnwys:

• adfer Cwm Skell, a oedd yn gwella gwydnwch tirwedd yr afon i newid yn yr hinsawdd
• Fy Ysgol, Fy Mhlaned, rhaglen ddysgu yn yr awyr agored a gynlluniwyd i ailymgysylltu plant â'u treftadaeth naturiol, a oedd yn cynnig gweithgareddau dysgu i ddisgyblion sy'n canolbwyntio ar newid yn yr hinsawdd
• Plymouth Sound, sy'n bwriadu defnyddio gwelyau glaswellt môr naturiol i gyfrannu at net di-garbon erbyn 2030

Gall treftadaeth chwarae rhan

Mae natur yn rhan o'n treftadaeth. Yn wir, dyma ein math hynaf o dreftadaeth. Dywed ffosiliau wrthym am rywogaethau o'r gorffennol, tra bod afonydd a thirweddau wedi'u llunio gan ganrifoedd o weithgarwch dynol.

Mae hefyd yn un o'n mathau mwyaf bregus o dreftadaeth, ac unwaith y bydd wedi'i golli mae wedi mynd am byth. Mae newid yn yr hinsawdd yn niweidio ein cydbwysedd ecolegol bregus, wedi'i gyflymu gan golli ecosystemau sy'n gweithio'n effeithiol.

Mae gan y sector treftadaeth – o'n hadeiladau a'n hamgueddfeydd, i'n parciau a'n cefn gwlad – rôl bwysig i'w chwarae o ran lleihau allyriadau carbon a mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd.

Dysgwch fwy am ein hymrwymiad i dirweddau a natur a pha gamau y gallai eich prosiect eu cymryd i ddiogelu ein treftadaeth naturiol.