Wynebau du a brown mewn mannau gwyrdd

Wynebau du a brown mewn mannau gwyrdd

Dr Anjana Khatwa
Ers yn 12 oed, rwyf wedi cael fy swyno gan dirweddau naturiol, creigiau a'r straeon y gallant ddweud wrthym am hanes ein daear.

Ond fel y rhan fwyaf o blant o deuluoedd Du ac Asiaidd, roedd pobl yn dweud wrthyf yn aml nad oedd yn ddewis da i mi ddilyn gyrfa yn y maes yma. Beth fyddwn i'n ei wneud â gradd mewn gwyddor y ddaear ac angerdd dros natur? Ble fydda i'n dod o hyd i swydd?

Cwestiynau dilys yw'r rhain a ofynnir gan lawer yn y gymuned Ddu ac Asiaidd sy'n gweld diffyg cynrychiolaeth ohonynt eu hunain, nid fel ymwelwyr yn unig i fannau gwyrdd ond hefyd o fewn gweithlu treftadaeth naturiol Prydain.

Mentro i mewn i amgylcheddau gwaith gwyn

Dr Anjana Khatwa and daughter
Anjana a'i merch ar ymweliad â Pharc Cenedlaethol Dartmoor. Cafodd y ddau eu brawychu a'u cam-drin gan breswylydd wrth iddynt barcio mewn tref leol.

Yn 2017, datgelodd adroddiad gan Dr Richard Norrie, Cymrawd Ymchwil ym melin drafod Cyfnewid Polisïau, rai ystadegau a oedd yn procio'r meddwl am amrywiaeth a chyflogaeth yn y DU.

Canfu fod rhai swyddi yn denu gweithwyr amrywiol. Roedd y galwedigaethau hyn yn perthyn i ddau gategori gwahanol. Y cyntaf oedd swyddi sgiliau isel fel gyrwyr tacsi a swyddogion diogelwch. Yr ail oedd proffesiynau tra medrus fel meddygaeth a'r gyfraith sy'n gofyn am hyfforddiant academaidd ffurfiol.

Ond mae’n fwy pryderus wrth i chi edrych yn ofalus ar y galwedigaethau lleiaf amrywiol. Canfu Norrie mai'r sector amgylcheddol oedd un o'r rhai whitest yn y DU. Dim ond 0.6% o'r gweithlu sy'n nodi eu bod yn rhai nad ydynt yn Wyn a 2.5% fel Gwyn eraill.

"Er mwyn i berson Du neu Asiaidd ddewis gwaith yn y sector amgylcheddol, mae'n cymryd dewrder a chryfder mewnol mawr. Rydych yn rhoi eich hun yn fwriadol mewn arwahanrwydd diwylliannol eithafol ac mewn perygl o elyniaeth."

Mae hyn yn golygu nid yn unig bod yn rhaid i bobl o liw gario'r baich o weithio mewn sector sydd wedi'i ddominyddu gan bobl wyn ond oherwydd natur y rolau sydd ar gael, mae'n rhaid iddynt fyw mewn ardaloedd gwledig sydd hefyd yn fwy gwyn yn gyffredinol. Mae fy fideos Jurassicgirl Journeys yn helpu i egluro rhywfaint o'r profiad hwnnw.

Mae’n cymryd dewrder a chryfder mewnol mawr i berson Du neu Asiaidd ddewis gwaith yn y sector amgylcheddol. Rydych yn rhoi eich hun yn fwriadol mewn arwahanrwydd diwylliannol eithafol ac mewn perygl o elyniaeth, hiliaeth a gwahaniaethu. Mae rhwystr o'r fath yn rhywbeth nad oes angen i'n cyfoedion gwyn ei ystyried.

Diwylliant o ddiffyg diddordeb ac anwybodaeth

Ychwanegodd Adolygiad Tirweddau Gwarchodedig DEFRA, dan arweiniad Julian Glover, rhagor o ofid i'r sefyllfa ddifrifol yma.

Gwelodd y tîm mai dim ond 0.8% o bobl ddu a lleiafrifoedd ethnig oedd yn cael eu cynrychioli ar y byrddau oedd yn llywodraethu ac yn rheoli Parciau Cenedlaethol ac Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol.

"Datguddio ymchwil i ddiwylliant sylfaenol sefydliadau treftadaeth naturiol o symboleiddiaeth, diffyg diddordeb ac anwybodaeth am sut i fynd i'r afael â'r broblem."

Ynghyd ag ymchwil a oedd yn dangos sut yr oedd cymunedau Du ac Asiaidd, nid yn unig yn fwy ynysig ond hefyd yn ofnus o fentro i dirweddau naturiol, roedd hefyd yn amlygu diwylliant sylfaenol mewn sefydliadau treftadaeth naturiol o symboleiddiaeth, diffyg diddordeb ac anwybodaeth am sut i fynd i'r afael â'r broblem.

Yn ei llyfr White Privilege, mae'r Athro Kalwant Bhopal yn ysgrifennu: "cyn belled nad yw hunaniaeth gwyn a braint groenwyn yn cael eu bygwth, mae grwpiau gwyn yn cefnogi rhaglenni amrywiaeth a chynhwysiant. O ganlyniad, gallant werthu eu hunain mor amrywiol a theg cyhyd ag y mae eu braint groenwyn yn aros yn gyfan ac yn ddi-fygythiad."

Lle mae sefydliadau treftadaeth naturiol bron yn gyfan gwbl yn wyn ac yn amharod i fynd i'r afael â'u braint, gall y diffyg diddordeb a'r anwybodaeth am gydraddoldeb arwain at hiliaeth strwythuredig.

Gall hyn amlygu ei hun - er enghraifft drwy effeithio ar geisiadau am grant a phrosiectau a gynlluniwyd i ymgysylltu â chymunedau Pobl Dduon a Lleiafrifoedd Ethnig (BAME).

Mae prosiectau o'r fath yn dod yn sefydliadol hiliol. Caiff rhaglenni eu cyflwyno i  gymunedau BAME (yn hytrach na gyda) a gwneir rhagdybiaethau (yn aml dan arweiniad anfwriadol rhagfarn, anwybodaeth a stereoteipio hiliol) am yr hyn y mae'r cynulleidfaoedd hyn ei eisiau, ei angen ac yn gofyn amdano.

Felly sut mae dechrau datgymalu'r strwythurau hyn i greu newid yn y meddylfryd ar draws ein sector?

Pedair ffordd i newid y system mewn gwirionedd

Khatwa family
Anjana and her family on a visit to the Jurassic Coast.

1. Buddsoddi mewn hyfforddiant ystyrlon ar gydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant

Dylai'r hyfforddiant ofyn i'r holl staff ac aelodau'r Bwrdd ystyried eu braint. Dylen nhw feddwl am yr hyn mae'n ei olygu i fod yn sefydliad amrywiol ac ymarfer arweinyddiaeth gynhwysol. Yng ngoleuni Mae bywydau pobl ddu yn bwysig (Black Lives Matter), daw'r gweithredu mwyaf o'r gallu i wrando ar leisiau amrywiol sy'n barod i'ch helpu i dyfu a dysgu fel sefydliad.

2. Addaswch eich iaith a'ch terminoleg

Mae “tangynrychioli” neu “anodd eu cyrraedd” yn awgrymu bod pobl dduon ac Asiaidd ar fai. Yn hytrach, mae defnyddio'r term "yn cael ei danwasanaethu" yn awgrymu bod angen i sefydliadau wneud mwy i ymgysylltu â'r cymunedau hyn. Er bod BAME yn cael ei ddefnyddio'n gyffredin, mae'n cuddio gwahaniaeth enfawr i bobl o liw, yn enwedig i bobl ddu. Mae defnyddio Brodorol Ddu a Phobl o Liw (BIPoC) wedi ennill eu plwyf.

3. Gwreiddio swyddi mewn cymunedau pobol o liw

Wrth greu swyddi ymgysylltu â'r gymuned fel rhan o gais am gyllid, dylid cynnwys y swyddog yn y sefydliad cymunedol yr ydych yn dymuno gweithio gydag ef. Mae gan sefydliadau cymunedol enw da eisoes o ran cymorth ac ymddiriedaeth gyda'r cynulleidfaoedd yr ydych am eu cyrraedd. Fel is-gadeirydd Bwrdd Cyngor Cydraddoldeb Hiliol Dorset, rwy'n pontio'r bwlch rhwng sefydliadau treftadaeth naturiol a chymunedau amrywiol. Os oes gennych sefydliadau tebyg yn eich rhanbarth, ewch ati a chynnig cymorth strategol ar gyfer datblygu cynigion ar y cyd a fydd yn helpu cymunedau Du ac Asiaidd i gael mynediad at natur.

4. Dangos cefnogaeth gyhoeddus i amrywiaeth a chynhwysiant

Wrth geisio denu ymgeiswyr amrywiol, sicrhewch bod ymrwymiad cyhoeddus i amrywiaeth a chynhwysiant. Sicrhewch eich bod yn atebol i’ch gweithredoedd.

Byddwch yn barod i ddod o hyd i fentora ar gyfer yr ymgeisydd hwnnw, adeiladu strwythurau cymorth a chreu lle diogel i'r person.

Ystyriwch pa sgiliau sy'n hanfodol ar gyfer y swydd gan y gallai llawer o bobl ddu ac Asiaidd drosglwyddo sgiliau o sectorau eraill.

Gwneud newid, ynghyd

Ni fydd datgymalu strwythurau ac ideolegau i greu newid ysgubol yn ein sector yn digwydd mor gyflym ag y gellid codi cerflun.

Ond trwy gydweithio, fel cynghreiriaid a chyfeillion beirniadol, gallwn greu tirwedd fwy cynhwysol sy'n adlewyrchu ac yn ennyn diddordeb pob arlliw o'n cymdeithas.

Ynglŷn â Dr Anjana Khatwa

Mae Dr Anjana Khatwa yn wyddonydd y ddaear, yn gyflwynydd ac yn ymgynghorydd sy'n arbenigo mewn dysgu ac ymgysylltu, datblygu cynnwys a gwreiddio amrywiaeth a chynhwysiant mewn ymarfer busnes.

Mae Anjana wedi ennill Gwobr Daearyddol yr RGS, Canmoliaeth Arian gan y Gymdeithas Ddaearyddol ac mae wedi cyrraedd rownd derfynol Gwobrau Amrywiaeth Cenedlaethol 2020 fel model rôl cadarnhaol ar gyfer hil, ffydd a chrefydd.

Mae hefyd yn is-gadeirydd Cyngor Cydraddoldeb Hiliol Dorset. Gallwch ddilyn Anjana ar Twitter ac Instagram fel @jurassig1rl

  • Safbwyntiau’r awduron yn unig a fynegir yn y gyfres blog treftadaeth yma yn y dyfodol, nid o reidrwydd safbwyntiau Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol.

Efallai y bydd gennych chi ddiddordeb hefyd mewn ...