Lansiwyd y Gronfa Rhwydweithiau Natur ym mis Mawrth 2021 gyda Llywodraeth Cymru, i roi help llaw i safleoedd naturiol a chynefinoedd bywyd gwyllt gwarchodedig Cymru. 

Dyfarnwyd grantiau yn amrywio o £ 53,000 i £ 500,000 i 28 prosiect sy'n mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd ac yn helpu natur i ffynnu.

O laswelltir i goetir, o afonydd i'r arfordir, mae'r prosiectau sy'n derbyn cyllid Rhwydweithiau Natur yn darparu cysegr hanfodol a lefel uchel o ddiogelwch i bron i 70 o rywogaethau, a mwy na 50 math o gynefinoedd sy'n wynebu bygythiadau ledled y byd. Ymhlith y rhywogaethau i elwa o'r cyllid mae gloÿnnod byw, gwenoliaid y môr, gweilch y pysgod a madfallod.

Amddiffyn siarcod

Mae Prosiect SIARC (Sharks Inspiring Action and Research with Communities), sy’n gweithredu ym Mae Caerfyrddin a Bae Tremadog, wedi derbyn £ 390,000 i gynnal ymchwil cadwraeth ar amgylchedd morol Cymru ’gyda ffocws ar siarcod a chathod môr.

Bydd y prosiect cydweithredol dan arweiniad ZSL (Cymdeithas Sŵolegol Llundain) ac Adnoddau Naturiol Cymru yn cataleiddio cysylltiadau rhwng pysgotwyr, ymchwilwyr, cymunedau a'r llywodraeth i helpu i ddiogelu'r rhywogaethau hyn a chefnogi adferiad gwyrdd yng Nghymru.

Ailgysylltu afonydd

Mae Prifysgol Abertawe wedi derbyn £497,457 i helpu i ailgysylltu pum afon eog eiconig yr Iwerydd yng Nghymru (Gorllewin Cleddau, Dwyrain Cleddau, y Wysg, Tywi, Teifi). Nod y prosiect yw gwrthdroi'r effeithiau a achosir gan ddarnio cynefinoedd, colled flaenllaw o fioamrywiaeth afonydd ac sy'n gyfrifol am ddirywiad eog a physgod mudol eraill.

Cefnogi'r economi a chymunedau

Mae'r prosiectau a ariennir hefyd yn cyfrannu'n sylweddol at economi Cymru trwy hamdden twristiaeth, ffermio, pysgota a choedwigaeth. Bydd y gwaith cadwraeth yn cefnogi cymunedau ac yn darparu gwasanaethau cynnal bywyd hanfodol i bawb - gan gynnwys puro dŵr yfed a storio carbon.

O adfer gwlyptiroedd, i greu cynefin cyfoethog i fywyd gwyllt ffynnu, mae'n hanfodol ein bod yn gwarchod ac yn ailadeiladu ein treftadaeth naturiol.

Andrew White, Cyfarwyddwyr Cronfa Treftadaeth Y Loteri Genedlaethol yng Nghymru

Diogelu ein treftadaeth naturiol

Dywedodd Andrew White, Cyfarwyddwr Cronfa Treftadaeth y Loteri Genedlaethol yng Nghymru: “O adfer gwlyptiroedd i greu cynefin cyfoethog i fywyd gwyllt ffynnu, mae’n hanfodol ein bod yn gwarchod ac yn ailadeiladu ein treftadaeth naturiol. Bydd y cynllun Rhwydweithiau Natur, mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, yn caniatáu i brosiectau gynnal cadwraeth uniongyrchol sy'n hanfodol wrth amddiffyn ein bioamrywiaeth, a bydd hefyd yn cynyddu ymwybyddiaeth y cyhoedd o sut a pham y mae angen i ni amddiffyn ein dyfodol. ”

Cymru gryfach, gwyrddach a thecach

Wrth gyhoeddi’r cyllid, dywedodd Gweinidog Newid Hinsawdd Llywodraeth Cymru, Julie James: “Mae lleoedd fel Ardaloedd Cadwraeth Arbennig, Ardaloedd Amddiffyn Arbennig a Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yn hynod bwysig i fywyd gwyllt a threftadaeth naturiol Cymru ac mae eu cefnogi yn hanfodol os ydym am wneud hynny a chyflawni Cymru gryfach a gwyrddach a thecach.

“Mae’r cyllid y mae Llywodraeth Cymru wedi’i ddarparu i’r rhwydwaith safleoedd gwarchodedig yn gam hanfodol wrth amddiffyn ac adfer yr ardaloedd hyn, a’n helpu i gryfhau rhwydweithiau ecolegol cydnerth”, meddai.

“Mae hyn yn golygu bod gennym well cyfle i fwynhau ein bywyd gwyllt a’n parciau cenedlaethol hardd heddiw ac i’r dyfodol, yr ydym yn gwybod sy’n talu ar ei ganfed am ein lles meddyliol.”

Rhagor o wybodaeth

Gweler y rhestr lawn o brosiectau y dyfarnwyd cyllid iddynt.

Rydyn ni am i'r holl brosiectau rydyn ni'n eu hariannu leihau effeithiau newid yn yr hinsawdd, cynorthwyo lleoedd a phobl i addasu i'n planed sy'n newid, a chefnogi adferiad natur ledled y DU. Darganfyddwch sut i ystyried cynaliadwyedd amgylcheddol yn eich prosiect.