Canllawiau ar Goetiroedd Cymunedol

Rydym yn cynnig grantiau o £10,000 – £250,000 ar gyfer prosiectau cyfalaf a fydd yn adfer, yn gwella ac, mewn rhai achosion, yn caffael tir i greu Coetiroedd Cymunedol newydd yng Nghymru.

Ariannu natur yw ein blaenoriaeth

Mae angen hybu adferiad natur ar frys. Nid yw gofalu am natur a helpu pobl i ddeall ei bwysigrwydd erioed wedi bod yn fwy perthnasol. Dyna pam mai ariannu tirweddau a natur yw blaenoriaeth ariannu strategol Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol yng Nghymru.
Bydd y prosiectau sy'n cael eu hariannu gan y cynllun grant yma yn helpu i lywio syniadaeth Llywodraeth Cymru ynghylch datblygiad y goedwig genedlaethol yng Nghymru yn y tymor hir.

Yn y cyfnod yma o ddysgu, mae'n bosibl unwaith y bydd prosiectau wedi’u cwblhau a'u gwerthuso na fydd rhai yn dod o dan y brand Coedwigoedd Cenedlaethol, ond eu bod yn brosiectau coetir da ynddynt eu hunain.

Bydd y cynllun Coetiroedd Cymunedol yn cynnig:

• grantiau o £10,000 – £250,000 ar gyfer prosiectau cyfalaf coetir
• hyd at 100% o gyllid
• cyllid ar gyfer sefydliadau dielw sydd â chyfrif banc a chyfansoddiad
• cyngor cyn ymgeisio (drwy e-bost: natur@heritagefund.org.uk)

Amseriadau

• bydd ceisiadau ar agor tan 21 Hydref 2021, gyda phenderfyniadau o fewn wyth wythnos i'r cais
• efallai y bydd y rhaglen grant yn cau'n gynharach os caiff yr holl arian ei wario cyn y dyddiad cau
   

Gofynion

• mae’n rhaid i brosiectau sy'n ymwneud â chaffael tir ddangos gwerth da am arian, yn meddu ar gynllun da a dangos eu bod yn diwallu anghenion a nodwyd gan y gymuned

Cyfanswm y cyllid sydd ar gael yw £2.1 miliwn. Gellir cyflwyno ceisiadau o Fehefin 2020 tan 21 Hydref 2021. 

Ariennir y rhaglen ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol.

Meini prawf hanfodol  

1. Coetiroedd o ansawdd da, sy'n cael eu rheoli'n dda, yn unol â Safon Coedwigaeth y DU (UKFS): "y goeden iawn yn y lle iawn"

Mae'r UKFS yn diffinio dull y Llywodraethau yn y DU o reoli coedwigoedd yn gynaliadwy. Mae hyn yn berthnasol i bob coetir.

Mae'r safon yn cynnwys gwahanol elfennau o reoli coedwigoedd yn gynaliadwy gan gynnwys:

• bioamrywiaeth
• newid yn yr hinsawdd
• amgylchedd hanesyddol
• tirwedd
• pobl
• pridd
• dŵr

Am ragor o wybodaeth a chyngor ar reoli a gwella coetiroedd, ewch i:

• Cyfoeth Naturiol Cymru 
• Llais y Goedwig 
• Adnewyddu Cymru
• Coed Cadw/Woodland Trust

2. Hygyrch i'r cyhoedd

Gweler ein canllawiau ar dirweddau a natur.

3. Maint lleiaf   

Nid oes unrhyw derfynau ar faint na ffurfweddiad yr ardaloedd o goed sydd i'w plannu.
Gallai plannu newydd fod yn:

• creu bloc newydd o goetir ar safle chwarel adfeiliedig
• coed stryd o fewn cymdogaeth drefol
• coridor eang yn cynnwys llwybr troed newydd i gysylltu dwy goetir sy'n bodoli eisoes

Gallai gwelliannau i goetiroedd presennol fod yn:

• y gymuned leol yn mabwysiadu coetir
• meinhau
• gosod llwybrau troed
• cynnal a chadw cyfleusterau mynediad diraddiedig mewn Coetiroedd Cymunedol a ddefnyddir yn helaeth

Ar gyfer pob cynllun, bydd angen cynlluniau rheoli coed neu goetiroedd. Os nad yw'r rhain eisoes yn eu lle, gall y grant dalu costau paratoi cynllun rheoli.

4. Cynnwys y gymuned

Rhaid i'r prosiectau hyn gael mewnbwn sylweddol gan bobl leol. Er mwyn i'ch prosiect lwyddo, bydd yr ystod o bobl sy'n elwa ar dreftadaeth yn fwy amrywiol na chyn i'ch prosiect ddechrau.

Bydd cynnwys y gymuned yn helpu i annog pobl i ddefnyddio coetiroedd drwy ddarparu llwybrau troed, llwybrau natur, cerfluniau ac ati.

Yn ddelfrydol, byddai cynnwys y gymuned hefyd yn cynnwys:

• gweithgareddau i gynnwys pobl yn y broses o adfer a chreu'r coetiroedd
• cyfleoedd economaidd i fentrau lleol
• arloesi a datblygu
• gweithgareddau addysgol
• rheoli'r coetiroedd drwy sefydlu grwpiau gwirfoddol, grwpiau ysgol, mentrau newydd ac ati
   

Meini prawf dymunol iawn

Cysylltedd

Wrth i goetiroedd newydd gael eu creu, dylid ystyried cysylltedd â choetiroedd eraill.

Ym mlynyddoedd cynnar y Goedwig Genedlaethol, efallai na fydd hyn yn ymarferol bob amser, ond bydd yn dod yn bwysicach wrth i arwynebedd coetiroedd yng Nghymru gynyddu, gan ein helpu i gyflawni ein huchelgais o gael Coedwig Genedlaethol wedi'i chysylltu ar draws nifer o leoliadau, yn ymestyn dros hyd Cymru.

Rydym yn awyddus bod ein buddsoddiad mewn treftadaeth naturiol yn cael yr effaith fwyaf o ran gwarchod a gwella cynefinoedd sydd eisoes yn bodoli. Efallai y byddwch am ystyried prosiect sy'n gwella nifer o gynefinoedd sy'n bodoli eisoes neu sy'n helpu i gyfuno cynefinoedd sy'n bodoli eisoes â phlannu newydd fel coetiroedd neu ddolydd, neu gyda choridorau tirwedd fel gwrychoedd.

Er y gallwn ariannu'r broses o greu cynefinoedd cwbl newydd, ein prif bryder yw gwella ansawdd a gwydnwch cynefinoedd presennol â blaenoriaeth. Gallai hyn fod drwy wella eu hansawdd a'u rheolaeth, drwy greu lleiniau clustogi, drwy wneud cynefinoedd yn fwy neu drwy greu mwy o gysylltiad rhwng cynefinoedd cyfagos eraill.
 

Gofynion ar gyfer prosiectau

Mae'n bwysig eich bod yn meddwl am sut y bydd eich prosiect yn bodloni gofynion y cynllun grant yma.

Rhaid i'ch prosiect:

1. creu, cyflymu'r gwaith o adfer neu wella Coetiroedd Cymunedol
2. darparu coetiroedd hygyrch i bawb eu mwynhau
3. ei gyflwyno erbyn mis Mehefin 2020 – Mawrth 2022
4. creu coetir gyda chynllun ar gyfer cynnal a chadw yn y dyfodol
5. gael eu harwain neu eu cyd-gynhyrchu gyda'r gymuned leol a'u grymuso i greu a gofalu am goetiroedd
6. ddiwallu anghenion pobl leol, fel amwynder cyhoeddus ac wedi'i gynllunio i gyfrannu at ddarparu gwasanaethau ecosystem yn yr ardal leol
7. dangos manteision niferus sy'n cwmpasu llesiant amgylcheddol, cymdeithasol, economaidd a diwylliannol
8. ystyried mapiau datganiad ardaloedd Cyfoeth Naturiol Cymru, Canllawiau'r UKFS  ar y meysydd sy'n addas i'w plannu a'r map cyfleoedd coetir ar gyfer canllawiau ar ardaloedd i'w plannu o'r newydd

Mae gennym ddiddordeb arbennig mewn meysydd sydd:

• yn canolbwyntio ar ardaloedd o amddifadedd
• galluogi rhwydweithiau natur cysylltiedig ledled  Cymru

Costau cyfalaf

Mae gwariant cyfalaf yn arian sy'n cael ei wario ar fuddsoddi a phethau a fydd yn creu twf yn y dyfodol. Natur yw ein hased mwyaf – mae'n sail i bopeth a wnawn yn awr ac yn y dyfodol, fel cymdeithas. Mae enghreifftiau o wariant cyfalaf yn cynnwys:

• paratoi safle fel ffensio, clirio sbwriel, cael gwared ar rywogaethau ymledol neu adeiladu llwybrau a gatiau hygyrch
• prynu coed, llwyni a phlanhigion eraill i greu'r coetir (gweler cysylltedd uchod)
• prynu peiriannau. Mae gwariant cyfalaf hefyd yn cynnwys hyfforddiant mewn defnyddio'r peiriannau, y gweithredwyr a'r tanwydd i'w defnyddio yn ystod y prosiect.
• cynllunio prosiectau, caffael a rheolaeth ariannol o gostau'r prosiect
• cost llafur sy'n gysylltiedig ag unrhyw weithgareddau sy'n gysylltiedig â chreu'r coetir
• costau hyrwyddo'r coetir i'r gymuned ehangach er enghraifft: taflenni argraffu

Gellir defnyddio hyd at uchafswm o 10% o'r grant cyfalaf yma i alluogi cyflawni'r prosiect. Drwy hyn rydym yn golygu costau sy'n eich galluogi i greu'r coetir megis cynllunio prosiect, deunyddiau caffael, rheolaeth ariannol y prosiect, llunio a dadansoddi gwybodaeth reoli am gyflawni prosiectau.

Ni chewch gynnwys unrhyw gostau craidd fel y sefydliad, fel prydles y swyddfa, gwres, goleuadau, TGCh, gan mai costau rhedeg eich busnes yw'r rhain. O flwyddyn 2 y grant ymlaen, mae'n bosibl na fyddwch yn cynnwys costau cynnal a chadw, hyfforddi neu gynnal eich prosiect.
 

Costau gweithgarwch

Gallwch hefyd gynnwys costau sy'n galluogi'r prosiect i gynnwys pobl wrth gyflawni a chwrdd â chanlyniad gorfodol Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol y bydd "ystod ehangach o bobl yn ymwneud â threftadaeth [gan gynnwys Tir a Natur"). Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am ein canlyniad gorfodol yn y canllawiau cais manwl isod.

Rheoli Coed Ynn

Ni fydd y Gronfa yn ystyried ceisiadau ar gyfer prosiectau i ddileu neu reoli coed ynn.

Fodd bynnag, gellir ystyried prosiectau sydd ag elfen fach o goed ynn, fel rhan o brosiect ehangach i adfer a gwella natur. Bydd angen cyflwyno tystiolaeth gref sy'n dangos enillion net i fioamrywiaeth a chreu ecosystemau gwydn.

Rheoli parhaus

Byddwn yn cynnig arian yn unig lle ceir cynllun clir ar gyfer rheolaeth barhaus ar ôl i'r cyllid ddod i ben. Nid oes angen i chi gyflwyno cynllun ffurfiol i ni, ond byddwn am weld ei fod yn cael ei ystyried ac mae cynllun rheoli coetir ar waith.

Cymraeg

Bydd angen i chi gynnwys darpariaeth ar gyfer y Gymraeg o fewn eich prosiect. Dywedwch wrthym sut y byddwch yn gwneud hyn o fewn eich ffurflen gais. Gallwch gynnwys costau cyfieithu o fewn eich cyllideb.

Cydnabyddiaethau

Bydd angen i chi gydnabod eich grant fel y'i nodir yng nghanllawiau Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol. Dylech archebu deunydd Cymraeg/Saesneg yn unig. Bydd angen i chi gydnabod eich grant fel y'i nodir yng nghanllawiau Llywodraeth Cymru. Bydd canllawiau brandio coedwigoedd cenedlaethol ar gael o fis Tachwedd 2020.

Sut mae'r broses ymgeisio'n gweithio:

Cyflwynwch gais llawn drwy ein porth ymgeisio ar-lein ar unrhyw adeg a bydd eich cais yn cael ei asesu o fewn wyth wythnos. Bydd ceisiadau'n cael eu derbyn tan  21 Hydref 2021 oni bai bod yr holl arian yn cael ei wario cyn y dyddiad yma.

Sut i wneud cais

1. Ymwelwch â'n porth ymgeisio ar-lein a chofrestrwch gyfrif (neu fewngofnodwch os ydych wedi gwneud cais i Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol o'r blaen).
2. O'r ddewislen, dewiswch £10,000 – £250,000.
3. Cwblhewch a chyflwynwch ffurflen ymholiadau prosiect. Mae hyn yn rhoi cyfle i ni roi adborth ar eich syniad cyn i chi gwblhau cais llawn.
4. Unwaith y byddwch wedi derbyn adborth ar eich ymholiad prosiect, cwblhewch a chyflwynwch gais llawn.

Nid oes ffurflen gais penodol ar gyfer Coetiroedd Cymunedol y Goedwig Genedlaethol. Dylech ddilyn y cyfarwyddiadau hyn yn ofalus ynghyd â'n canllawiau rheolaidd ac ateb pob cwestiwn yn ein ffurflenni cais grant (£10,000-£250,000). Ceir dolenni i ganllawiau ceisiadau a nodiadau cymorth isod.

Enwi eich prosiect:

Dechreuwch deitl eich prosiect gyda #COED i'n helpu i adnabod eich cais e.e. #COED Coetir Cymunedol Bangor. Mae terfyn o 15 gair.